Ergenlere Yaklaşım ve Tırnak Yeme

Merhabalar değerli anne-babalar. Yeni sorular eşliğinde, çocukları anlamaya devam ediyoruz. Çocuk eğitiminin ilk adımı şüphesiz onları anlamaktır. Onları dünyasını tanımadan onları eğitmeye çalışmak şüphesiz beyhudedir.

 

Merhaba, benim bir oğlum var 12 yaşında. Bir yaşında babasından ayrıldım. Babası sorumsuz aramıyor. Çocuk yetiştirmek çok zor bunu öğrendim. Size bir konuda danışmak istiyorum ve bana yardımcı olmanızı diliyorum. Oğlumda ergenlik belirtileri başladı. Bunu nasıl kırmadan incitmeden atlatabiliriz. Bu süreç beni endişelendiriyor.

 

Evet, çocuk yetiştirmek zor. Bir çiçek bile bakım, ilgi isterken bir insan hele küçük bir insan daha fazlasını bekliyor. Devletlerin boşanan ailelerde hafta en az bir kez babayı ve anneyi çocuğu ile vakit geçirmeye zorlaması gerekir. Çünkü boşanmanın faturası hiç de suçları olmayan masum yavrulara kesiliyor maalesef. Babasız ve annesiz hayata devam etmek, babasının elinden tutmuş bir çocuk görmek, anne-babadan birisine sarılmadan yatmak, eve geldiğinde büyük bir boşluk hissetmek küçük dünyalar için çok zor. Ergenlik konusu ise başlı başına bir konu. Bu dönem hakkında ilk bilmemiz gereken artık karşımızda bir çocuğun değil, bir yetişkinin olduğu. Yani artık devlet ve Yaratıcı onu muhatap alıyor. Yaptıklarının hesabını verir konuma geçen bir yetişkin var artık. Bu dönem onunla daha çok arkadaş olmanız gereken bir dönem. Bu da nasihat eden anne konumundan çıkıp, ortak paylaşımda bulunan anne konumuna geçmeniz demek. Onun eğitimi adına yapacağınız en güzel iş de onu iyi bir arkadaş çevresi ile buluşturmak. Çünkü ergen arkadaşları ne ise o olacaktır. Doğru arkadaş çevresi ile buluştuğunda, sevgi dolu bir yuvada yaşadığında, önünde ona örnek olacak model abiler, öğretmenler bulunduğunda kaygılanmanıza gerek kalmayacaktır.

 

Merhaba Mehmet Bey, ben kardeşimle ilgili bir soru soracaktım. Biz altı kardeşiz, 5 numara olan 11 yaşındaki erkek kardeşim, çok hareketli yerinde duramıyor. Bundan şikayetçi değiliz, ortalığın biraz dağılması dışında :) Fakat otururken, TV izlerken sürekli bir şeyleri ısırıyor. O anda eline ne geçerse örneğin; kazak, perde, terlik sofra bezi vs. Ne olduğu önemli değil onun için. Temiz ya da kirli oluşu da. Bazen o ısırdığın şöyle mikroplu, böyle kirli diyorum elinden bırakıyor tiksiniyor ama farkında olmadan bir süre sonra bu harekete devam ediyor. Ne yapmalıyız?

 

Merhaba. Çocukların parmak emme, tırnak yeme, burun karıştırma ya da ısırma gibi davranışlarını aynı kategoride inceleyebiliriz. Çocuklar bu davranışları iki türlü kazanırlar. Bunlardan biri örnek almadır. Aileden birisi çocuğun küçüklüğünde yukarıda saydığımız davranışlardan birini gösteriyorsa çocuk bu kişiyi örnek alabilir. İkincisi ise bu davranışlar bir sorunun yansıması olarak ortaya çıkar. Bu sorun sevgisizlik, baskı, boşanma gibi sorunlar olabilir.

Tırnak yeme, ısırma gibi sorunları çözerken aşamalı bir plan izlemek gerekir. Aşamalar şöyle olabilir.

Aşama-1: Öncelikle aile ortamının sağlıklı olmasını sağlamak gerekir. Evde çocuk üzerinde baskı, stres oluşturan bir faktör varken bu sorunları çözmek genelde başarısızlıkla sonuçlanır. Bu nedenle çocuğunuzun ısırma sorununu çözmek için, önce evdeki ortamı kontrol etmek gerekir. Çocuk sevildiğini derinden hissediyor mu? Annesi-babası ile yeteri kadar oyun oynayabiliyor mu? Sürekli eleştiri ve yargılama var mı? Mükemmeliyetçi bir anne tarafından sürekli çalışmaya zorlanıyor mu? Aile ortamının sağlıklı olmasının sağlanması sorununun çözümünün ilk şartı yani.

Aşama-2: Genelde tırnak yeme, ısırma gibi davranışlar bir sorunla başlayıp alışkanlık haline dönüşüyor. Alışkanlığın değiştirilmesi ise zor oluyor. Bir alışkanlığı değiştirmedeki ilk adım farkındalığı arttırmak. Çocuk yaptığının yanlış olduğunu bilmeli ve bundan kurtulmak istemeli. Bu farkındalık çocuğa sürekli hatırlatılmalı. Bu amaçla çocukla bir anlaşma yapıp, her bir şey ısırdığında kağıda bir çizgi atabilir. Bunu her gün yapmak gerekir. İnançlı bir aileye çocuklarının tırnak yemelerini bırakması için her gün çocukları ile 3 defa dua etmelerini söylemiştim. Bunu da bir formla kontrol etmiştim. Dua ederken pozitif dil kullanmışlardı. “Allah’ım ben de arkadaşlarım gibi tırnaklarımı uzatmak istiyorum. Kendi tırnağımı kendim kesmek istiyorum. Ben de sağlıklı olmak istiyorum.” Bu duanın amacı çocuğun farkındalığını arttırmaktı. Yaptığı davranıştan kurtulmak için bir bilinç oluşturmaktı. Çocukta yeteri kadar bilinç oluşması ve farkındalığın artması çözümün en önemli aşamasıdır.

Aşama-3: Farkındalık aşamasıyla çocuk artık bu davranışı bırakması gerektiğini çok iyi anlar. Artık çözüme geçilebilir ki farkındalık aşaması 15-20 gün arası sürebilir. Çözüm aşamasında çocuğumuza kağıda işaretlediği çizgileri azaltma anlaşması yapılabilir. Haftalık hedefler konulur ve ulaşınca çocuk ödüllendirilir. “Bak geçen hafta 60 defa ısırmışsın, bu hafta bunu 40’a indirelim ne dersin” gibi bir anlaşma yapılabilir. Çocuğa yardımcı olması amacıyla davranışsal birkaç taktik de kullanılabilir. Tırnak yiyenler için acı oje kullanmak, çocuğun eline eldiven geçirmek genelde kullanılan yöntemler. Aileler direk bu aşamadan başladıkları için genelde sonuç alamazlar. Bu yöntem çözümün ilerleyen aşamasıdır. Eşyaları ısıran çocuğunuzun temiz bir masada sandalyeye oturarak iş yapmasını ve TV izlemesini sağlayabilirsiniz. Yanına fındık fıstık koyarak, bunları yemesini isteyebilirsiniz. Ne de olsa bir şey yerken ısıramaz. Ya da ağzına sakız verebilirsiniz. Bu üçüncü aşamada yaklaşık 2-3 haftalık bir süreç alır. Yukarıda saydığım aşamalar, bilinçli ve ısrarlı bir şekilde sonuç almak mümkündür.

Sorularınızı bu sayfanın altına yorum olarak yazabileceğiniz gibi, iletisim@cocukaile.net adresinden de iletebilirsiniz.

 

Psikolojik Danışman & Pedagog

www.mehmetteber.com