Osmanlı Sarayında Kullanılan Kokular

Tarihe damgasını vuran padişahların gücü, sultanların cazibesi ve sarayın gizemlerini yansıtan birbirinden farklı, Osmanlı saraylarına yüzyıllarca ruh katmış kokular insanlar üzerindeki etkisini arttırmaya devam ediyor.

Güzel kokunun sanat haline geldiği Osmanlı asırlarında koku kullanımının günlük hayattan devlet politikasına kadar hayatın her alanında sarsılmaz bir hâkimiyeti olmuş.

Eski Mısırlılar ölülerini güzel kokulu yağlar ile yıkayıp güzel kokuları yaşam ötesine taşımak istemişler. Daha sonra kokular dini inançların dışında güzel kokmak amacı ile vücuda sürülerek kullanılmaya başlanmış. O yıllarda kokuların en büyük tüketicileri saraylardaki krallardır. İnsanlar koku ihtiyaçlarını 19. YY’ın başlarına kadar kokulu bitki ve çiçeklerden çıkılan kokulu yağlar ile karşılamış. İnsanoğlunu adeta büyülemiş olan kokunun tarihçesi daha çok Doğu kültürüne dayanmaktadır.

Peki, koku tarihten günümüze kadar iktidarı, gücü, gizemi simgelemişken sağlığımıza faydaları, kokunun notaları, koku hafızası, kokuların karakterleri, kokuyu nasıl kullanmalıyız biliniyor mu? Kokunun gizemli dünyasında biraz keşif yapalım…

Bazı anları aniden yaşarız, bazen aniden yıllar öncesini hatırlarız ve geçmişte kalmış anı yeniden yaşarız İşte bunların tek bir sebebi vardır: Koku! Koku alma hissi ruh halimiz üzerinde son derece etkilidir. Hatırlatmaktan çok yeniden hissettirir.

Kokular, insanların üzerlerinde kullandıkları görülmeyen aksesuarlarıdır. Kokunun en büyük özelliği insanın karakterini yansıtması ve insanda koku hafızası bırakması. Koku hafızası insanların en güçlü hafızalarından biri. Duyduğunuz koku sizi tarihin gizemine, geçmiş bir zamana götürebilir.

Her kokunun insanlar üzerinde yarattığı anlamlar farklı olduğu gibi hissettiklerinin de farklı olduğunu söyleyen karakter ve ten özelliğine bakarak kişiye özel koku tasarımı yapan Bihter Türkan Ergül; “ insanların koku seçiminde kişinin yaşı, mesleği, sağlık durumu onun koku seçiminde etkilidir. Çok beğendiğiniz bir kokuyu 20’li yaşlardaki bir kişide farklı hissederken 40’lı yaşlardaki kişide daha farklı hissettirebilir. Kişi kendine özgü kokuyu seçerken tok karnına olmaya özen göstermelidir.” dedi.

Tarihe büyük bir ilgi duyduğunu ve profesyonel olarak yaptığı kokuyu tarih ile birleştirmek amacıyla 3 yıl önce Topkapı Sarayı’ndaki arşivlere ulaşan Ergül: “Padişahların ve eşlerinin hangi kokuları kullandığını belirledik. Osmanlı arşivi çok zengin. Günlük olarak arşiv tutmuşlar. Hürrem Sultan ıhlamur, lavanta, gül, yasemin ve karanfil, Yavuz Sultan Selim tatlı kokular ve kehribar, Kanuni Sultan Süleyman sedir ve sandal gibi yoğun ve baskın kokular, Abdülhamid ise çiçek ve mimoza kokularını kullanmış.

Her padişah kendi karakterine uygun kokuları seçmiş. Koku seçimlerinde ise padişahların siyasi ve politik duruşu etkili. Abdülhamid’in kullandığı mimoza kokusunun karakterine bakıldığında çok değişken, hareketli, sabırsız ve alternatif üreten bir yapısı var. Bunları bir araya getirdiğimiz de 2.Abdülhamid’in karakterine uygun kokuyu bulabiliyorsunuz. Hürrem Sultan çok otoriter ama bir o kadar da anaç ve dişiliği ön planda kullanmış. Hürrem Sultan her hafta 70 gram lavanta ile ayak masajı yaparmış. Bastığı yerlerde o taze koku kalırmış. Padişahlar, kokularını seçerken, hem kendi karakterlerine hem de siyasi tutumlarına dikkat etmiş." dedi.

KOKUNUN İNSANDAKİ ETKİLERİ

Her kokunun farklı bir anlamı ve psikolojide kokunun çok büyük bir yeri olduğunu hatta kokularla çeşitli tedavilerin yapıldığını söyleyen Ergül: “ Yasemin kokusu depresyona iyi geldiği bilinen bir kokudur. Bunun için her çiçeğin her kokunun farklı bir anlamı vardır. Burnunuz, neye ihtiyacınız olduğunu siz farkında olmadan belirleyip yönlendirir. Vücudumuzun zaman zaman tatlı, tuzluyu tercih etmesinin sebebi de budur. Mesela uyku sorunu yaşayan insanların çoğu yastıklarının altına lavanta kokusu koyar çünkü lavanta kişiyi rahatlatan bir kokudur. Kokulara anlamları bizde yüklüyoruz, beynimize birçok şeyi koku ile kaydediyoruz.” dedi.

KOKUNUN KARAKTERLERİ

Koku hissi tamamen kişisel özellikler gösterir; bunun yanında ise kokuya verilen tepki cinsiyet, yaş, sağlık durumu gibi nedenlere bağlı olarak değişebileceğini söyleyen Ergül:" İnsanların kendi karakterleri olduğu gibi kokularında karakterleri vardır." dedi.

İşte kokuların karakterleri;

Turunçgiller: Yerinde duramayanlar, hareketliler

Neroli: Utangaç, çekingen

Sandal: Ağır, oturaklı ve ne istediğini bilen erkekler

Mimoza: Kendini ifade etmekte ve hayır demekte zorlananlar

Lavanta: Kararlı, kendinden emin

Kuş dili: Farkındalığı yüksek, hafızası güçlü

Melisa: Sabırsız, kararsız

Semra Çamı: Sigara gibi bağımlılığı olanlar, gece hayatını sevenler

Limon çimeni: Planlı, prensipli, tertipli

Beyaz kekik: Cesur, maceraperest.

Nergiz : Kaprisli kendini beğenmiş

Kakule : Dengeyi sağlar, ortamın diplomasisidir

Tefarik : Doğrucudur, gerçekleri söylemek onun işidir

Defne: Uyum abidesi, bulunduğu her ortamda terapilik yapar

Adaçayı: Rahatlık, zevk, sefa onun işidir

Okaliptus: Tücrübelerini paylaşmayı seven bilge

Mine çiçeği: Yerinde duramayan, kıpır kıpır

Yasemin : ilgi çekmeyi seven, diktatör, boyun eğmeyen

Kır papatyası: Huzur dolu, tesir altında bırakan, özenli

Gül : Yağların efendisidir, tanrıça, baskın, rakip bilmez aynı zamanda asildir.

KOKU KULLANMANIN PÜF NOKTALARI

Eğer kuru ciltliyseniz kokunun daha uzun etkili olması için parfümü vücut bakım ürünleriyle birlikte kullanın.

Unutmayın, az yağ içeren yiyeceklerle beslenenlerde koku daha çabuk uçar.

Koku ve kokuya uygun vücut bakım ürünlerini birlikte kullanmak, kokunun kalıcılığını ve etkisini artırır.

Baharatlı gıdalar vücut ifrazını değiştirdiği gibi kokuları da değiştirir.

Sigara içmek kokuların kalıcılığını azaltır.

Tuğba Gömeç Haber7.com